Communicatie blijkt steeds weer het aller moeilijkste bij het aanpakken van problemen. Kijk maar naar de coronacrisis: meningen, pro’s en contra’s bij elk advies, het individu voorop. Tekenend hierbij is ook het gebrek aan èchte luisterbereidheid naar wat experts te zeggen hebben. In plaats van erkennen dat jij dingen niét weet die de ander wél weet, je eigen mening even opzij zetten en eerlijk interesse tonen…
Socrates gaf nochtans heel lang geleden al het goede voorbeeld. Hij ging met iedereen het gesprek aan vanuit de houding: ‘Ik weet niets. Ik vraag alleen maar.’ Socrates handvaten: de juiste vragen formuleren en werkelijk luisteren naar iemands woorden. Met doorvragen bereikte hij tevens dat mensen aan hun overtuigingen gingen twijfelen (soms ook handig). Dat doet oprechte nieuwsgierigheid. Geen gesprekken die je op vijf minuten kan voeren, dus!

Het brengt me terug bij mijn Camino, hoe gemakkelijk het blijkt om tot een diepzinnig gesprek te komen. De zeventiger in Frankrijk die me de waarde van vertragen doet begrijpen. Hij legt dagelijks vijftien kilometer af, rustig, genietend van de natuur… andere pelgrims passeren – zoals ikzelf – wat telkens weer leidt tot nieuwe ontmoetingen. ‘Ga maar verder, en dank je wel’ beëindigt hij het gesprek. Dario die me een ochtend op weg naar Logroño vergezelt en me zijn levensverhaal onthult: het verlies van zijn papa en broertje jaren geleden, van zijn mama heel recent. Zijn ‘don’t worry, be happy’ èn zijn glimlach zijn onvergetelijk. Met Chip – we leggen samen enkele honderden kilometers af – heb ik talloze gesprekken over werk, kinderen, relaties, dromen, angsten, successen… ik denk dat zowat alles passeert. En dat vaak met veel gelach (de term ‘bunny-alarm’ is van hem afkomstig, we kennen allebei heel wat Abba-songs), onze bijnaam ‘het koppel’, hebben we daaraan te danken; zoveel plezier doet iedereen veronderstellen dat we ècht samen horen.. Kristine is wel een Vlaamse, maar zij is zonder meer een kei op het vlak van Socratisch gesprek. Uiteraard, we hebben tijd. Maar wat zeker ook bijdraagt tot het voeren van eerlijke gesprekken is de taal. Het klinkt misschien contradictorisch, maar nèt omdat ik vaak niet in mijn moedertaal spreek – Frans en Engels wisselen elkaar af, Spaans lukt me jammer genoeg niet – komt de vraag ‘Wat bedoel jij precies’, veel vaker over de lippen. Want in een vreemde taal ben je er niet zo snel zeker van dat je goed begrijpt wat de ander bedoelt en vice versa. Mijn Franse vrienden Lola en Benoit zijn op dit vlak heel bijzonder, ze vragen en bevragen, wat na één avond samen al een band geeft. We nemen op de grens met Spanje afscheid met een selfie van ons drie. ‘Je hoort nu bij de familie’, heb ik wèl heel juist begrepen! En Chip heeft zijn eigen ex-FBI-stijl, heerlijk recht-toe-recht-aan, maar het moet wèl juist zijn èn uit het hart komen.
Misschien moet ik voortaan iedereen benaderen als een persoon met een eigen/vreemde taal. Dus nog meer luisteren met volle concentratie, altijd checken wat hij/zij bedoelt, nooit uitgaan van veronderstellingen en een helder antwoord teruggeven. Peanuts, facile comme tout, poepsimpel…