Thuis, 28-03-2021
2021, ik word 60, zal 30 jaar kinderpsychiater zijn. Een moment om mijn loopbaan af te sluiten? Zeker niet, ik ging een duidelijk engagement aan: in 2018 het plan tot bouw van een nieuwe praktijk èn de belofte nog 10 jaar als kinderpsychiater beschikbaar te blijven. Eén en ander liep sindsdien anders dan ik wilde. Moeilijke buren en een bouwvergunning die er met een jaar vertraging komt, corona en de gevolgen voor kinderen/jongeren, kids in het buitenland… De nood aan een break is er duidelijk, enkele maanden voor mezelf, even niets moeten.
Tien jaar geleden schreef ik deze column
Santiago de Compostella
We waren afgelopen zomer in Frankrijk, vlakbij Vézelay. Dit is van oudsher een pelgrimsoord, maar ook nu trekt dit stadje nog altijd bedevaarders, die (meestal) te voet de ganse of een gedeelte van de route naar het Spaanse Santiago de Compostela afleggen. We belandden op een avond in een restaurantje en botsten daar op enkele stappers die een gedeelte van de route aflegden. Eén van hen deed dit zelfs al lopende, wat nog meer tot onze verbeelding sprak. Terug thuis ben ik gaan lezen over deze pelgrimage. 2010 blijkt trouwens een heilig jaar, omdat de naamdag van apostel Jakobus – St. Jan of San(t) Iago – , wiens graf zich volgens de legende in Compostella bevindt, op een zondag valt. Daarom zijn er dit jaar extra veel pelgrims op pad. De bedevaart kent nog meer tradities: het symbool is de sint-jakobsschelp, een gewilde delicatesse in deze streek. Pelgrims laten een van huis meegenomen steen achter bij Cruz de Ferro, waarmee ze symbolisch hun zonden van zich afleggen en (letterlijk) verlicht hun weg vervolgen. Ook de verhalen van zij die de tocht waagden, spreken me enorm aan. De motieven zijn verscheiden: dankbaarheid voor alles wat het leven gegeven heeft, boete om gemaakte fouten, onthaasting, een zoektocht naar motivatie, herbronning,… wat steeds terugkomt is dat men tijdens de tocht vooral in contact komt met zichzelf. Met wie men ècht is; weglopen, zich verstoppen,… het kan niet meer.
De vergelijking met therapie is dan niet ver weg. Uiteindelijk is het de bedoeling dat kinderen en jongeren zichzelf leren kennen, weet hebben van hun sterktes en zwaktes en deze aanvaarden. Er anders willen uitzien, imiteren, blind blijven voor tekorten of je verliezen in verzet of verslavingen,… het blijkt vaak een vlucht. Maar uiteindelijk moet je toch verder met jezelf!
Ook tijdens therapie maak ik gebruik van heel wat symboliek. Tekenen is een prima manier voor kinderen om zich te uiten. Ik laat ze vaak werken rond de thema’s boos, bang, verdrietig en blij. Het kind kiest zelf met welk gevoel het begint, die keuze heeft vaak al betekenis. Wanneer Stef start bij verdriet en zijn ouders tekent met een dikke streep ertussen maakt hij duidelijk hoe erg hij onder de scheiding leidt. Ook het werken met duplopoppetjes is dankbaar, het kind kiest voor iedere belangrijke figuur uit zijn omgeving een poppetje en beeldt hiermee een scène en verhaal uit. Posities worden duidelijk, betrokkenheid krijgt een beeld. En zo leer je heel veel over de leefwereld van het betreffende kind. Een pubermeisje zette het figuurtje dat haar zelf voorstelde op de rand van de tafel… de afgrond bleek angstvallig dichtbij.
Therapie is een tocht die je samen met een kind, jongere of gezin maakt. Je hebt een einddoel voor ogen – uiteraard, men komt met een vraag – verrassend is dat je onderweg regelmatig aanpassingen doorvoert. Wanneer bijvoorbeeld duidelijk wordt dat het gedrag van een kind het gevolg is van een stoornis als autisme, leidt dit tot aangepaste behandeling.
En… tochten eindigen ooit. Ik denk hierbij aan Christophe. Hij overviel me met de vraag: ‘Doe jij soms iets anders met patiënten dan praten?’ Ik moest lachen, welk voorstel zou ik hier te horen krijgen. ‘Kunnen we niet gaan wandelen? ’Ik wist ondertussen wel dat Christophe liever iets te doen had tijdens onze gesprekken. Maar ik twijfelde even, ging dit niet te ver? Achteraf was ik heel blij dat ik op zijn voorstel ingegaan ben. Het betekende de afbouw van de therapie hier – hij kon zijn weg zelf verder gaan – en dit op een zeer originele manier!
Dit wordt mijn break, te voet naar Compostela. Mijn werk eventjes op pauze zetten. Het doel is herbronnen, bewegen om in beweging te kunnen blijven… Lieve